خانه کبیری

خانه کبیری مربوط به اواخر دوره زند است و در خوی، خیابان آیت ا طالقانی، کوچه امیر، بن‌بست اخوان، پ۳ واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۳۵۶ با شمارهٔ ثبت ۱۶۱۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این بنا در دو طبقه ساخته شده است اولین طبقه آن تزئینات چندانی ندارد و فقط در تالار آن گچ بری هایی به چشم میخورد اما طبقه دیگر بنا که از قسمت های مهم و قابل توجه است با نقاشی های بسیار زیبا از گل و بوته تزئین شده و دارای یک پنجره بزرگ مشبکی یا به اصطلاح ارسی با شیشه های رنگی است که نمای بسیار زیبایی به خانه داده است. سفره خانه ای نیز در حیاط موزه کبیری برای پذیرای از بازدید کنندگان وجود دارد.

این خانه که با نام خانه ی کبیری مشهور است در زمان حکومت مظفر الدین شاه قاجار به دست حاج جعفر انصاری که تاجری مشهور بود ساخته شد . از سه طرف مشرف به کوچه و دارای دو درب ورودی می باشد. تاریخ ساخت آن احتمالا مربوط به اوایل دوره قاجار می باشد و بعدا تغییراتی در آن به وجود آمده ، ولی گچ بری ها و نقاشی های آن متعلق به اواخر دوره قاجاریه (۱۲۸۲ ه.ش) است. سقف این بنا کلا گچبری و دیوارها با صحنه هایی از نقاشی گل و بوته به صورت رنگی تزیین شده است. این بنا دارای پنجره ارسی هفت لنگه زیبایی با شیشه های رنگارنگ و گره بندی می باشد. در دیوارهای جانبی آن رَف ها (بالاطاقچه ها) و طاقچه های پایینی مقرنس کاری ساده بر روی آن تزئین یافته است و شومینه بنای مذکور با روغن و با موضوع گل و بوته نقاشی شده است.

خانه کبیری در بخش مرکزی قسمت قدیمی شهرستان خوی در ضلع شمالی کوچه امیر قرار گرفته و سه طرف مشرف به کوچه بوده به طوری که ساختمان با محوطه به صورت سه نبش احداث و دارای دو درب ورودی است که یکی از ضلع غربی به محوطه بنا که کف  محوطه نسبت به کوچه هفت سانتیمیتر پایین تر قرارگرفته و دیگری از ضلع شمالی به داخل ساختمان است.

در قسمت جلوی ساختمان حوض کوچکی با عمق ۵۰ سانتیمتر قرار گرفته و در قسمت جنوبی محوطه ساختمان مخروبه ای که آوارهای پشت بام به داخل ریزش کرده مشاهده شده و با توجه به مدارک موجود فرم معماری می توان اظهار داشت که احداث این بنا متعلق به اواخر دوره قاجاریه بوده و در وسط نقاشی رسم شده در سالن طبقه اول تاریخ ۱۳۸۲ ذکر شده که احتمالا قمری بوده و مربوط به ۴۱ سال قبل می شود.

ساختمان کبیری در قسمت مرکزی شامل سالن طبقه همکف و سالن طبقه اول به صورت دو طبقه با مصالح سنگ لاشه و آجر و خشت خام و در داخل با اندود گچ کار ، گچبری و نقاشی از بیرون با اندود کاهگل احداث شده و قسمت خارجی ساختمان به صورت خیلی ساده با اندود کاهگل پوشانیده شده و نمای مشرف به محوطه بنا با آجرکاری و گچ کاری خیلی ساده احداث شده است. هم اکنون در این خانه یکی از شش موزه ی خصوصی کشور  ایجاد شده است.